Człowiek bez pamięci Cały film (2015) • Online • Vider CDA

Zakochany bez pamięci jest być może jednym z najpiękniejszych i najbardziej oryginalnych filmów miłości, bo mimo że wywodzi się z prostego pragnienia, by wszystko zapomnieć i zacząć od nowa, to jednocześnie nie stanowi hymnu pochwalnego na cześć wielkiego, wiecznego uczucia zdolnego czynić cuda. Miłośników produkcji dokumentalnych może z kolei zainteresować film Koniec gry ostatnich dniach śmiertelnie chorych pacjentów oraz złożony z czterech odcinków serial Evil Genius przedstawiający „nieprawdopodobną, choć prawdziwą historię, zaczynającej się od krwawej śmierci dostawcy pizzy, który obrabował bank z bombą na szyi”. Ta medytacja katastrofie jest podobnie ambiwalentna jak całkowita utrata pamięci: absolutne przerażenie łączy się tu z absolutną nadzieją, bezsilność z poczuciem mocy twórczej. Jesteś w dobrym miejscu – przyglądamy się temu, jakie ciekawe filmy i seriale zadebiutowały ostatnio w najpopularniejszym serwisie VOD, który na świecie ma już ponad 125 milionów użytkowników.

Celem akcji protestu jest solidarność z więźniami politycznymi oraz protest przeciwko działalności restauracji w bezpośrednim sąsiedztwie innego miejsca pamięci narodowej – uroczyska Kuropaty, w którym spoczywają ofiary masowych egzekucji, dokonywanych tam w latach 30. przez NKWD. Nie jest bowiem ona jeszcze jednym magazynem, ale raczej rodzajem systemu operacyjnego, który zarządza danymi znajdującymi się w pamięci krótkotrwałej i odpowiada za przekazywanie ich do pamięci długotrwałej oraz powiązanie (np. Niepokojące jest to, gdy nasze zaburzenia pamięci stają się nie tylko naszym subiektywnym odczuciem, ale gdy są też obiektywizowane przez otoczenie.

Co ciekawe – pojawia się w bardzo krótkich sekwencjach, by nie epatować rozlewem krwi, ale może dlatego tym mocniej wbija się w pamięć. Za tymi niuansami kryje się myśl, że miłość nie oznacza konkretnych przedmiotów czy nawet istniejących jawnie wspomnień, do których można wracać, bo de facto jest wyryta głęboko w duszy człowieka, w jego podświadomości. Jest on więc obserwatorem i uczestnikiem, uczonym głupcem, który nie mając pamięci ani nie znając wspólnej historii, może nam niej powiedzieć niedostępną dla nas pamiętających prawdę, zagubionym spryciarzem, Odyseuszem-uchodźcą albo obserwującym piętrzącą się katastrofę Aniołem Historii.

Artystka wplata w swój film nieoczywisty, choć niezwykle sugestywny materiał archiwalny: zaciekłe manifestacje ruchu Occupy, protesty uliczne arabskiej wiosny, demonstracje na ulicach Hiszpanii czy Grecji, wrak Costa Concordia, ujęcia ze sklepów, w których klienci tratują się w pogoni za okazją, opuszczone budynki, niedokończone inwestycje budowlane, urywki zarejestrowanych rozmów z ludźmi opowiadającymi swoich lękach i nadziejach 16 Nie wiemy, jaka jest relacja bohatera z tymi intensywnymi momentami kryzysu, scenami z burzliwego życia zbiorowego. Dialektyczność myślenia artystki dobrze widać na tym przykładzie: pokazuje ona bowiem, że nawet jeśli zdecydujemy się wracać do tego, co było – jak robi to, kręcąc swój film – jego znaczenie nie musi objawić się w sposób oczywisty, pewny czy jednoznaczny. Podobnie jak inne gesty anarchiwalne bywają lekkie, zabawowe, niekiedy parodystyczne, choć przy tym niepozbawione siły politycznej, wywrotowej czy krytycznej 4 Tan jest artystką wielomedialną i w pewnym sensie monotematyczną, historyczką bez papierów, za to z kamerą 5 Jest też jedną z tych twórczyń, która do kina (filmu fabularnego) trafia z dziedziny sztuk wizualnych.

W tekście tym postaram się opowiedzieć, jaka jest przyszłość historii, którą wyobraża sobie Fiona Tan w History’s Future, pełnometrażowym filmie z 2016 roku 1 Będę go analizować w zestawieniu przede wszystkim z wcześniejszym 20 lat dokumentem telewizyjnym May You Live in Interesting Times, w którym artystka, wychodząc od historii własnej rodziny, stawia pierwsze kroki na minowym polu pamięci i tożsamości.